Οι απαραίτητες δεξιότητες για έναν Εκπαιδευτή Ενηλίκων στα ΣΔΕ

Είναι αναμφισβήτητο, ότι ο ρόλος του εκπαιδευτή στα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας είναι αρκετά διαφορετικός από το ρόλο του εκπαιδευτή στα υπόλοιπα σχολεία, καθώς καλείται να διδάξει το γνωστικό του αντικείμενο σε ενήλικες που εγκατέλειψαν το σχολείο πριν από αρκετά χρόνια. Γι' αυτό κρίνεται απαραίτητο να αξιοποιήσει τις γνώσεις και τις ικανότητες του αλλά συγχρόνως και να αναπτύξει τις δεξιότητες του µε σκοπό να ανταποκριθεί στις προσδοκίες και του προγράμματος αλλά και των εκπαιδευμένων του. Για να υπάρξουν όμως τα επιθυμητά αποτελέσματα, θα πρέπει να γίνεται χρήση των ικανοτήτων και των δεξιοτήτων του εκπαιδευτή σε συνδυασμό µε ενεργητικές τεχνικές εκπαίδευσης ενηλίκων (όπως το «παιχνίδι ρόλων», ο «καταιγισμός ιδεών», η «µμελέτη περίπτωσης», κ.ά.) χρησιμοποιώντας όπου κρίνεται σκόπιμο διάφορα εποπτικά μέσα (όπως έντυπο υλικό, εκπαιδευτικές ταινίες, µμαγνητόφωνο, προβολέα κ.ά.).Είναι αδιαμφισβήτητο, ότι θα πρέπει να έχει το κατάλληλο γνωστικό υπόβαθρο σε πανεπιστημιακό επίπεδο και άριστη γνώση του αντικειμένου που καλείται να διδάξει.

Σ' αυτό το σημείο, ο εκπαιδευτής ΣΔΕ θα πρέπει:
1. να είναι ικανός να χρησιμοποιεί τις επιστημονικές γνώσεις του µε σκοπό να εφαρμόζει παιδαγωγικές πρακτικές κατάλληλες για ενήλικες

2. να επιλέγει αλλά και να οργανώνει συγχρόνως τον τρόπο της εναρκτήριας συνάντησης µε κατάλληλες τεχνικές γνωριμίας ενηλίκων µε απώτερο σκοπό την ανάλυση των προσδοκιών και των αναγκών των εκπαιδευοµένων των ΣΔΕ

3. να έχει και τεχνικές γνώσεις ­ δεξιότητες, όπως για παράδειγμα να σχεδιάζει τη διδασκαλία µε ανάλογη χρήση οπτικοακουστικών µέσων, ηλεκτρονικού υπολογιστή, κ.ά κάτι το οποίο προκαλεί το έντονο ενδιαφέρον των εκπαιδευόμενων, κάνοντας τη διδασκαλία επίκαιρη και παραγωγική

4. να µπορεί να συντάσσει σωστά το πλάνο της στοχοθεσίας λαµβάνοντας υπόψη τις προηγούμενες εμπειρίες αλλά και τις πραγματικές ανάγκες και προσδοκίες των εκπαιδευόμενων µε κύριο στόχο την άµεση συσχέτιση τους µε την καθημερινή τους ζωή.

5. να ενεργοποιεί µέσω της διδασκαλίας του γνωστικού του αντικειμένου ενεργητικές τεχνικές εκπαίδευσης ενηλίκων, όπως «οι οµάδες εργασίας» «η συζήτηση», το «παίξιµο ρόλων» γεγονός που θα εξασφαλίσει την ενεργητική συμμετοχή και θα προωθήσει την επικοινωνία µεταξύ των εκπαιδευόμενων.

6. να είναι σε θέση να εναλλάσσει τις παραπάνω τεχνικές εκπαίδευσης κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας

7. να παραλλάσει τις τεχνικές ανάλογα µε το πρόγραµµα µάθησης, κάτι το οποίο προϋποθέτει τόσο την αντίστοιχη ενεργοποίηση όσο και την εµψύχωση όλων των ενήλικων εκπαιδευοµένων

8. να αναπτύσσει θετικό κλίμα ανάµεσα στον εκπαιδευτή και στους εκπαιδευόµενους καθοδηγώντας και υποστηρίζοντας τους εκπαιδευόµενους και προωθώντας τη συνεργασία και την επικοινωνία της οµάδας.

9. να επιλύει µέχρι το βαθµό που είναι εφικτό τα διάφορα ζητήματα ή προβλήματα που αφορούν είτε τους ίδιους τους εκπαιδευόμενους είτε τη διαδικασία μάθησης ή ακόµη και προβλήµατα που σχετίζονται µε το γενικότερο εκπαιδευτικό πλαίσιο των ΣΔΕ

10. να επιλέγει εναλλακτικές λύσεις προσπαθώντας να προωθήσει την ανάπτυξη θετικού κλίµατος, την αλληλοεκτίμηση, την αλληλοσυνεργατικότητα και την υποστήριξη των εκπαιδευόμενων

11. να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες, να αναπτύσσει δηµιουργικές δράσεις και συνεργασίες µε τοπικούς, πολιτιστικούς , κοινωνικούς και επαγγελµατικούς φορείς. Η συγκεκριμένη δεξιότητα είναι αρκετά σηµαντική καθώς ενθαρρύνει και τους ίδιους τους εκπαιδευόµενους να συµµετέχουν, να δραστηριοποιούνται, να αναλαµβάνουν πρωτοβουλίες αναζητώντας νέες πηγές και να κατακτούν έτσι τη γνώση µέσα από τις ποικίλες πολιτιστικές και κοινωνικές δραστηριότητες. Επιπλέον, κάνει πιο έντονη τη σύνδεση του σχολείου µε την πραγµατικότητα της κοινωνικής ζωής και των λειτουργιών της, που είναι ιδιαίτερα σηµαντική για τους εκπαιδευόµενους των ΣΔΕ γιατί αρκετοί από αυτούς έχουν βιώσει την κοινωνική αποµόνωση λόγω µη ολοκλήρωσης του Σχολείου.

12. Να μπορεί να αξιολογεί το εκπαιδευτικό έργο που έχει επιτελέσει ο ίδιος. Ο Rogers θεωρεί τη δεξιότητα της αξιολόγησης απαραίτητη σε ένα πρόγραµµα εκπαίδευσης ενηλίκων γιατί ελέγχει ο εκπαιδευτής την απόδοσή του, σχεδιάζει καινούριες στρατηγικές, επιλέγει νέες προτεραιότητες και µαθαίνει και ο εκπαιδευτής αλλά και οι εκπαιδευόµενοι.

Ο εκπαιδευτής ενηλίκων και ειδικότερα ο εκπαιδευτής των ΣΔΕ πρέπει να είναι εφοδιασμένος µε δεξιότητες και γνώσεις τόσο του γνωστικού του επιπέδου όσο και των θεωριών και τεχνικών εκπαίδευση; ενηλίκων. Είναι σηµαντικό επίσης, να τονίσουµε, ότι στις περισσότερες περιπτώσεις οι εκπαιδευτές των ΣΔΕ είναι άτοµα µικρότερης ηλικίας σε σχέση µε τους εκπαιδευόμενους τους µε αποτέλεσµα τη δημιουργία άγχους «αμφισβήτησης». Η σωστή αρχική διερεύνηση αναγκών-προσδοκιών από το πρόγραµµα (λαµβάνοντας υπόψη την ηλικία, το υπάρχον γνωστικό επίπεδο, τις πρότερες εµπειρίες, τις κοινωνικές υποχρεώσεις των εκπαιδευοµένων, κ.ά) σε συνδυασµό µε την εφαρµογή ενεργητικών εκπαιδευτικών τεχνικών ενηλίκων µπορεί να συντελέσει στην ανάπτυξη αλλά και τη βελτίωση των δεξιοτήτων του εκπαιδευτή και να επιτευχθεί µία οµαλή πορεία µάθησης που θα έχει επιτύχει το σκοπό της.

Σύνταξη: Πολύζου Ε.Ελένη
Πηγή: http://www.scientific-journal-articles.org/